در دنیای امروز ، با اختلافات گسترده میان اشخاص که منشا اصلی آن سوء تفاهم های عدیده میان آنهاست ، دیگر نمی توان تنها به قرارداد ها اکتفا نمود و گاها اختلافات ورای قرارداد میانشان است . بنابراین قانونگذار به ناچار برای چنین امری قوانینی تحت عنوان قوانین مسئولیت مدنی وضع کرده است که خارج از قرارداد های فی مابین طرفین ، بتوان مسئولیت و عواقب اقداماتشان را نیز به گردن آنها نهاد . بدین ترتیب با این مقدمه که مسئولیت افراد پیامد اقداماتشان است به بررسی این عنوان می پردازیم :
مسئولیت مدنی به معنی خاص ، سه رکن دارد :فعل زیانبار ، ضرر و رابطه ی سببیت .
1.فعل زیان زیانبار :
در گذشته و پیش از وضع این قانون افراد قانونا مکلف به اجرای آن نبودند و بعضا اشخاصی بر پایه اخلاقیات بدان پایبند بوده اند . لیکن پس از افزایش جمعیت و پیچیده شدن روابط اشخاص ، قانونگذار به ناچار مکلف به وضع قوانینی در این خصوص گشت تا بتوان افراد را مجاب نمود که مسئولیت و عواقب اقدامات خود را به عهده بگیرند . بنابراین اینگونه شد که مردم دریافتند هر شخصی که در جامعه فعالیتی را آغاز می کند بایستی بار خطرات عمکرد خود نسبت به دیگران را نیز به عهده بگیرد .
2.ضرر :
ضررمبحث دیگر یا عنصر دیگر مسئولیت مدنی است و نقش بسیار مهمی را در ایجاد مسئولیت ایفا می کند . به بیان ساده تر تا ضرری وجود نداشته باشد ، مسئولیتی نیز وجود نخواهد داشت . آنچه در این خصوص اهمیت بیشتری دارد جبران ضرر است و نه مجازات زیان زننده که این رویکرد بیشتر جوامع دنیاست.
3. رابطه ی سببیت میان فعل زیانبار و ضرر
این رکن ، رکن اساسی دیگری در قانون مسئولیت مدنی است . گاها ورود زیان امری محرز است لیکن اثبات رابطه سببیت میان زیان زننده با فعل زیان بار امری دشوار و یا غیر ممکن است . بنابراین می توان برای این رکن از مسئولیت مدنی اهمیت زیادی قائل شد . مواردی وجود دارد که زیان زننده می پذیرد که فعل او زیان بار بوده لیکن نمی خواهد بپذیرد فعل او موجب این ضرر شده است و اساسا منکر این رابطه سببیت می شود .
چگونگی طرح دعوای مسئولیت مدنی
مطلب بسیار مهمی که در خصوص مسئولیت مدنی وجود دارد ، طریقه اثباتی آن است که در مقایسه با مسئولیت های قراردادی بسیار دشوار است چرا که اینکه شخصی در قرارداد حدود مسئولیت و تعهداتش روشن است و در صورت عدم انجام آن مسئول قلمداد شود ، بسیار سهل تر از مواردی است که میان طرفین قراردادی نیست لیکن سه رکن گفته شده رخ داده و زیان زننده بایستی اقدام به جبران ضرر کند .بالتبع طرح چنین دعوایی تخصصی تر و فنی تر خواهد بود .چرا که بایستی نسبت به مواد قانون مسئولیت مدنی آگاه بود و علاوه بر آن در حوزه ورود ضرر نیز اطلاعات فنی لازم را داشت . علاوه بر آن در مسئولیت قراردادی شخصی که به تعهدات قراردادی اش عمل نکرده بایستی پاسخگو باشد و صرف عدم انجام تعهد ، او را در مقابل طرفش ، مسئول می کند و طرف قرارداد نیازی به اثبات عدم انجام او ندارد لیکن در دعوای مسئولیت مدنی ، زیان دیده خود ، باید اثبات کند که ضرر دیده است و حتی اینکه چه کسی و چگونه به او ضرر وارد نموده است و بیشترین بار اثباتی آن به عهده زیان دیده است .
قوانینی که درخصوص قانون مسئولیت مدنی وجود دارد : فصل مربوط به ضمان قهری در قانون مدنی مصوب سال 1307 – قانون حمایت از مصرف کنندگان خودرو23/13/1386 – قانون حمایت از تولید کننده و مصرف کننده و 13زیر مجموعه های آن از جمله قانون تقویت و توسعه نظام استاندارد مصوب 28/09/1396 – قانون نظام صنفی 16/02/1392 – قانون مواد خوردنی و آشامیدنی و آرایشی و بهداشتی مصوب 22/04/
نمونه های دعاوی مسئولیت مدنی
1.دادخواست مطالبه زیان از سوی یکی از مصرف کنندگان لوازم آرایشی از شرکت تولید کننده آن
2. دادخواست مطالبه زیان از سوی یکی از دارندگان وسیله نقلیه که به علت نقص فنی خودرو و عدم استفاده از قطعات سالم در خودرو موجب تصادم زنجیره ای شده است .
3. دادخواست مطالبه زیان از سوی بیماران هموفیلی از وارد کنندگان خون های آلوده .
4. دادخواست مطالبه زیان از سوی مصرف کنندگان مواد غذایی از شرکت تولیدکننده آن به دلیل مسمومیت غذایی .
5. دادخواست مطالبه زیان از سوی زیان دیده ای که بر اثر سانحه رانندگی دچار آسیب نخاعی شده و یا کارگری که به علت عدم تجهیز صحیح کارگاه آسیب شدید دیده است و از این دست .
بنابراین حتی اگر قراردادی میان افراد وجود نداشته باشد ، با اثبات و احراز سه رکن گفته شده امکان جبران ضرر همچنان وجود دارد .
بدون دیدگاه